Kaart van het Vlaams Hoofd te Zwijndrecht dd. 1910. Bemerk het kleine gehucht, geprangd tussen de Schelde en het grote fort.
Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
De familie Geldof had een 'eigen' straat op het Vlaams Hoofd te Zwijndrecht. Wie waren zij en welke invloed hadden zij op onze lokale geschiedenis?
Stamvader Franciscus werd in 1770 geboren te Denderleeuw en kwam naar Vlaams Hoofd afgezakt. Hij huwde hier, kreeg negen kinderen en zou in 1814 als ‘cabaretier’, wij zouden nu ‘cafébaas’ zeggen, op Vlaams Hoofd overlijden. Hij zou slechts 44 jaar oud worden.
Een van zijn kinderen, Petrus Joannes, de zesde in de rij van zijn gezin en geboren te Zwijndrecht in 1803, werd scheepstimmerman, toen een zeer hoogstaand beroep. Later werd hij landbouwer-herbergier en bij overlijden was hij zelfs ‘rentenier’. Waarschijnlijk had Petrus Joannes tijdens zijn levensdagen al flink wat gronden bijeengekocht en kon hij van de verpachtingen en de opbrengsten goed leven. De term ‘rentenier’ laat uitschijnen dat de man redelijk goed in de slappe was zat. En dat wil zeggen dat hij belastingen mocht betalen. In die tijd was het zo dat enkel diegenen die belastingen betaalden stemrecht hadden. Het ging hier om het toenmalig meervoudig stemrecht en enkel mannen konden hun stem uitbrengen. Hoe meer belastingen men betaalde, hoe meer stemmen men kon indienen. Petrus Joannes wierp zich in de lokale politiek, haalde op 22 augustus 1848 34 stemmen binnen en werd vertegenwoordiger voor Vlaams Hoofd in de Zwijndrechtse gemeenteraad.
Petrus Joannes had al zeker één zoon: (Joannes) Frans Geldof, geboren op Vlaams Hoofd in 17 juli 1830. Hij werd geboren als Nederlander en werd enkele dagen na zijn geboorte Belg. Let op zijn geboortedatum. Frans was officieel landbouwer en ging zich later bezighouden met de lokale politiek. Hij vervoegde in 1875 de Zwijndrechtse gemeenteraad als afgevaardigde voor Vlaams Hoofd. Hij bleef in de gemeenteraad zetelen tot bij zijn overlijden in 1905. Er zijn, tot nu toe, geen foto’s of afbeeldingen van Frans Geldof gekend.
Frans Geldof was betrokken bij de aanleg van de 'nieuwe' begraafplaats in onze gemeente. Hij was erbij toen de Sint Anna-ten-Drieën kerk ingewijd werd
Hij kocht meerdere percelen in Burcht, Zwijndrecht en Vlaams Hoofd. In 1889 werd er een wet gestemd om de ‘modale’ werkman de aankoop van een perceel en/of een huis te vergemakkelijken. Frans Geldof liet deze kans niet voorbijgaan. De gronden te Burcht, op de hoek met de Antwerpse Steenweg en de Kaai, werden bebouwd met tien werkmanhuisjes. Blijkens notariaatsgegevens zou hij rond 1896 beginnen met de verkaveling van een flink aantal percelen op Vlaams Hoofd. Er kwam een straat om deze percelen ontsluiten: de Geldofstraat. Het was een straat zonder riolering en met een gemeenschappelijke beerput. Er was geen waterput voorzien. Gezien de toenmalige lage watertafel op het Vlaams Hoofd, was het putwater veelal brak van smaak. Het drinkwater kwam daarom uit de gracht rondom het fort Vlaams Hoofd en per waterkar uit Zwijndrecht.
Popp kaart ca. 1965. De weg, aangeduid 'Anvers' is de grote baan Gent-Antwerpen, nu de N70. De baan draaide rond het grote fort tot aan de Schelde. Dit deel van de baan op de Borgerweertpolder heette de 'Rijsselsche Baan'. De Geldofstraat zou later komen op de gronden ten zuiden van de bocht in de Rijsselsche Baan.
Frans had zes kinderen waarvan er enkelen de ‘familietradities’: politiek en verkavelen, zouden verderzetten.
Dochter Wivina erfde de werkmanhuisjes te Burcht maar zou er niet lang van kunnen genieten. Haar echtgenoot, een handelaar in granen, had een serieus gat in z’n hand en de huisjes moesten al gauw verkocht worden om de schuldenberg af te lossen. Dit koppel zou nogal vlug na deze verkoop naar de Volksstraat te Antwerpen verhuizen.
Haar broer Albert was kandidaat-notaris. In 1903 geraakte hij verkozen in de gemeenteraad van Zwijndrecht. Hierin bleef hij zetelen tot in 1911. Nadien keert hij niet meer terug naar de lokale politiek. In 1921 werd hij notaris te Antwerpen.
Een andere dochter van Frans, Anna Margareta, zou tussen 1908 en 1911 nog gronden verkopen op de Oude Molenkouter (huidige omgeving Suikerdijkstraat, Verbrandendijk en Windeweeg) en de Laarkouter (omgeving Lindenstraat) te Zwijndrecht.
Zoon Petrus Franciscus oefende het bijzondere beroep van ‘vetweider’ uit. Hij had ‘vette’ of ‘zware’ gronden nodig om daar vee op te zetten. De dieren konden nog enkele maanden vlees kweken door het eten van veel sappig gras. Hoe meer vlees aan een rund, hoe hoger de verkoopprijs natuurlijk. En aan gronden had deze familie nu juist geen gebrek...
Hoe ging het verder met de Geldofstraat? Er kwamen in de loop der jaren meer en meer huisjes langs de straat te staan. Aan nummer 39 in deze straat kwam er ook nog een café: ene Schockaert (of zijn ‘madam’) zou hier tappen. Aangezien er geen riolering of drinkwater beschikbaar waren, bracht dit al wel een problemen van hygiënische aard met zich mee. Hierover kwamen er regelmatig klachten tot bij het Zwijndrechtse gemeentebestuur.
Na 1 april 1923 kwam de straat op Antwerpen-Linkeroever te liggen. We weten via een overlijdensbericht dat de straat met z’n huisjes zeker en vast nog bestond in 1937. Tijdens de Twee Wereldoorlog viel er een V-bom op de straat en een heleboel huisjes vielen tot puin. Na het einde van deze oorlog werden zij geruimd en begon het werken aan het ‘nieuwe’ Linkeroever.
Ook deze gronden op Linkeroever werden ondergespoten. De laatste sporen van de Geldofstraat liggen diep onder het huidige grondniveau.
Wilt u ons helpen om meer over deze familie en ‘hun’ straat te weten te komen? Laat het eens weten via
Tekst: Mireille Schaekers met hulp van Gie Stappaerts en Bernard Verhelst
Bronnen: gemeentearchief Zwijndrecht, Rijksarchief Antwerpen-Beveren, “Geschiedenis van Zwijndrecht en Burcht”, deel 3 (Gerda Raeymaeckers)
Documentatie: Felixarchief Antwerpen, Luc Van Hecke, Gie Stappaerts, Mireille Schaekers