Voorkaft van de kalender voor de landbouwers uit 1901.
Met beeld van guano"producenten" en het merkteken van de guanofabriek: de hoorn des overvloeds.
Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
Wij doen een langlopende studie over de vroegere industrie in Burcht, stroomopwaarts van de Sint-Martinuskerk. Een belangrijk bedrijf is de Ohlendorffsche Guanowerke, later Anglo-Continentale, later UCB. Bij ons beter gekend als "de guanofabriek".
Het onderwerp van dit portretje is de guano: de grondstof, die door het bedrijf omgezet werd tot een commerciële meststof voor de landbouw.
Traditioneel werd in de landbouw stalmest of beer gebruikt. Deze had enkele nadelen, waaronder de moeilijke opname door de planten en het beperkte gebruik in een bedrijfsvoering die steeds grootschaliger werd. In de tweede helft van de 19de eeuw werden steeds meer kunstmeststoffen gebruikt.
De Peru-Guano was van dierlijke oorsprong. Verschillende soorten zeevogels, waaronder de aalscholver (Leucocarbo_bougainvillii - foto hiernaast), pelikaan en de pinguïn waren massaal aanwezig op de eilanden vóór de Peruaanse kust wegens de overvloed aan vis in de oceaan. Hun uitwerpselen en lijken stapelden zich op in dikke lagen. Het uiterst droge klimaat zorgde voor een goede bewaring. Het goedje stonk verschrikkelijk.
Guano werd reeds door de Inca's veelvuldig gebruikt in de landbouw.
Vanaf het midden van de 19de eeuw werden de lagen massaal ontgonnen en uitgevoerd.
Rond 1870 werden lagen op de Chincha eilanden, waar de beste guano ontgonnen werd, vrijwel uitgeput. Ook andere eilanden werd ontgonnen. In 1870 exporteerde Peru meer dan 700.000 ton. Om guano werden menige oorlogen uitgevochten.
Guanoeiland in 1895. Pentekening uit de Kalender van Anglo-Continentale.
De guano werd met houweel en schop losgemaakt, gezeefd en in balen verpakt.
De werkomstandigheden voor het ontginnen van de guano waren verschrikkelijk. Er werd eerst gebruik gemaakt van zwarte slaven. Na de afschaffing van de slavernij werden mensen ontvoerd van de eilanden in de Stille Oceaan en zuid-China.
Veel werklieden leden aan stoflong, werden levend begraven onder instortende guanolagen of vielen in de oceaan.
De ontginning had ook zware ecologische gevolgen. Het aantal zeevogels verminderde met een factor 12.
De fabriek in Burcht bewerkte de grondstof met o.a. zwavelzuur. Zo verkreeg men een product dat veel beter door de planten opgenomen werd. Het was zeer rijk aan stikstof, fosfor en kalium. Het werkte zowel op korte termijn na de toediening als op langere termijn.
Voordeel van guano boven beer waren de geringere transportkosten, het gemak van uitrijden en het onkruidvrij zijn. Men concludeerde dat 1 ton guano overeenkwam met 33 ton gewone mest.
Bronnen:
Ernest Niset, Revue Universelle Internationale Illustrée, Vol. XIX No. 2, 10 October 1903.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Guano, geraadpleegd op 01/03/2022.
https://en.wikipedia.org/wiki/Guano, geraadpleegd op 01/03/2022.