Hoofdgebouw en gemaal
Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
In 1973 besloot het gemeentebestuur van Burcht om een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) te laten bouwen om aan de verontreiniging van het oppervlaktewater een einde te stellen. Men koos voor een biologische zuivering, die zo dicht mogelijk bij het natuurlijk zuiveringsproces staat.
De RWZI Burcht ligt ten zuiden naast de E17 aan de grens met Antwerpen, coördinaten: 51°12'43"N / 4°20'55"E. Deze RWZI zuivert het gemengd afvalwater van Zwijndrecht, Burcht en een deel van Antwerpen Linkeroever. Het heeft een totale capaciteit van bijna 36.000 inwoners - equivalent. De inrichting werd op 29 oktober 1976 officieel in gebruik genomen in aanwezigheid van de Burchtse burgemeester Van Goethem en schepen van openbare werken Meyntjens. Het was twee maanden voor de fusie van de gemeenten Zwijndrecht en Burcht.
Voordien waren de grachten, sloten en beken in de twee gemeenten een stinkende open riool. De waterlopen vormen het stroomgebied van de Laarbeek, tegen de monding aan ook de (Kleine) Watergang genoemd. De Laarbeek start als een overloop van de ringgracht rond het fort van Zwijndrecht. De eerste kilometer stroomt ze tussen akkers en weilanden met vele grachten, daarna doorheen de woonkern van Zwijndrecht, waar ze onder de straten in kokers verdwijnt. In de Statiestraat is ze te zien tussen de winkels "Veldboeketje" en "MiniMax". Ter hoogte van de Verbrandendijk maakt de beek een bocht naar het zuiden. Daar bevinden zich een aantal regenwaterafvoerlozingspunten en een ‘rioleringsoverstort’. Indien de riolering overvol is, wordt dit water geloosd in de Laarbeek. De beek duikt onder de spoorweg. Op dat punt mondt de Burchtse (Schei)beek in de Laarbeek. Ze loopt dan in rechte lijn zuidwaarts naar de Burchtse Weel. Ongeveer 400m voor de monding in de Burchtse Weel is het lozingspunt van de RWZI Burcht in de Laarbeek.
Het regenwater en het rioolwater stroomt samen naar de RWZI door grote riolen, dus niet via de Laarbeek. Aan de Antwerpsesteenweg ter hoogte van de Aldi komen de riolen van Zwijndrecht samen in een collector (een extra grote riool) en deze loopt verder langs de Laarbeek. Ze verdwijnen samen onder de E17 in de richting van de RWZI. Voor Burcht liggen twee collectoren ter hoogte van Borgerweert - Oude Gentweg. (Informatie van Schepen OW, Bruno Byl). Voor Sint-Anna werd een collector gebouwd ten noorden van de Charles De Costerlaan, die loopt onder het Middenvijvergebied en dan naar het Westen. Een pompstation stuwt het rioolwater naar de RWZI Burcht. Ze moet daarvoor de E17 en de Laarbeek dwarsen.
Het was een investering voor de volksgezondheid. Het ministerie van volksgezondheid subsidieerde voor 80%. De gemeente Burcht, Zwijndrecht en IMALSO betaalden samen 15%, de provincie Antwerpen 5%. De NV Belgroma was de ontwerper. NV Roegiers (Burcht) voerde de bouwwerken uit. De elektromechanische uitrusting is van NV Nobels-Hubert uit Brussel. De slibverwerking komt van de tekentafels van de NV OCP te Brussel. Belgroma had tevoren ook een rioleringsplan opgesteld om de inzameling van het afvalwater samenhangend en gescheiden van de waterlopen te maken. De inrichting kostte 78,4 miljoen frank. Vandaag zou dit, gerekend met de levensduurte (index), om en nabij de 6,1 miljoen Euro bedragen. (Berekening volgens Dr. Tom Verbeke, KU Leuven).
Luchtfoto - Google Earth 2019
Hoe werkt de RWZI? Het afvalwater wordt met een Archimedesschroef, het hoofdgemaal, uit de toevoerriool opgepompt. Na de roosters, die het grof vuil tegenhouden, komt het rioolwater eerst in een zandvanginstallatie terecht. Het zand, stof en kleiner afval, dat van de straten in de riolen is terechtgekomen, blijft daar achter. Vervolgens komt het water in voorbezinktanks terecht, waar zwaardere stoffen bezinken. Nadien begint het eigenlijke zuiveringsproces in een ellipsvormige beluchtingssloot van 5960m³, door het gebruik van micro-organismen, het zgn. actief slib. Grote metalen ‘borstels’ houden het water in beweging. Er komt lucht, dus ook meer zuurstof in het water, dat nodig is om de organische stoffen te binden. Het is een aerobe waterzuivering met goede bacteriën, protozoa, en raderdiertjes. Uiteindelijk wordt het naar de ronde nabezinktanks geloodst waar de zwaardere anorganische stoffen naar de bodem zinken. Er blijft nog een mengsel van slibvlokken en water over, dat kiem- en reukvrij wordt gemaakt. Een verdiktank zorgt voor de concentratie van het overtollige slib. Het slib wordt door twee mechanische persen tot een vochtige ‘koek’ geperst. Een droogtrommel (900°C) verdampt nog meer water. Het hete gas wordt ‘gewassen’. Het droge slib wordt verwerkt tot een bodemverbeterende stof en in een silo opgeslagen. Het gezuiverde water vloeit via de Laarbeek in de Burchtse Weel en verder naar de Schelde.
BezinktankDe uitbatingskosten bleken na tien jaar te hoog voor de ondertussen gefusioneerde gemeente Zwijndrecht. In 1986 werd de RWZI ‘verkocht’ aan de Vlaamse Waterzuiveringsmaatschappij (VWZ). De VWZ werd in 1990 de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De huidige eigenaar is Aquafin NV, opgericht in 1990 door het Vlaamse Gewest. Sinds 19 mei 2020 is de Participatie Maatschappij Vlaanderen NV ( = 100% Vlaamse overheid) de enige aandeelhouder. Aquafin zuivert rioolwater tot een waterkwaliteit die geen noemenswaardige belasting meer vormt voor de natuur. Het water dat geloosd wordt in de Schelde is nog geen drinkwater, maar is wel geschikt voor vissen, vogels en amfibieën.
Tekst: Ludo Van der Stock
Bronnen:
Brochure “Zuiveringsinstallatie”, Gem. Burcht en Zwijndrecht t.g.v. ingebruikstelling op 29 okt 1976
Gemeente Zwijndrecht, Folder “Afvalwaterzuiveringsinstallatie” t.g.v. Opendeurdag 1983.
Diverse krantenartikelen (Archief HKZB).
Website Aquafin, www.aquafin.be geconsulteerd op 24 juni 2021.
Kaartje: NGI
Foto’s: Google Earth en Ludo Van der Stock