Luchtfoto uit 2003 - Archief gemeente Zwijndrecht
Ter oriëntatie: A: Burchtsestraat; B: Alfred Oststraat; C: Laarstraat; D en E: Burchtsestraat; F: Kraaienhofstraat (nu Torenstraat); G: Zandstraat.
Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
Aan de oorsprong van het bouwbedrijf De Nieuwe Stad steekt een heel verhaal.
Tegen het einde van de 19de eeuw konden steeds meer mensen lezen. De katholieke kerk vreesde de "slechte invloed" die daarvan kon uitgaan. Gaandeweg zag de Kerk de mogelijkheden om de pers te gebruiken voor een intense geloofsverkondiging en -verdieping. Vele parochies begonnen de behoeften om het lokale kerkelijke nieuws te verspreiden via plaatselijke dag- of weekbladen, later door eigen parochiebladen. Weerkerende onderwerpen waren: strijd tegen drankzucht, anti-communisme, deugdzaamheid.
Reeds vóór de Tweede Wereldoorlog waren de paters Domicanen zeer actief in het bestrijden van de toenemende secularisering van het openbare leven en de aantasting van de godsdienstvrijheid door sommige regimes.
Na de duitse invasie in 1940 heerste een grote papierschaarste. De controle van de pers werd uitgeoefend door de Propaganda-Abteilung. Die had snel het oprichten van nieuwe dagbladen en periodieken verboden. Meedere grote en kleine kerkbladen staakten hun activiteiten. Daardoor ontstond een grote lacune.
Pater Janssens - foto Collectie Halewijn.De Dominicaan Bertrandus (Frans) Janssens was energiek, voortvarend, dominant en daardoor controversieel. Hij was diep overtuigd van de waarde van een katholieke pers als onderdeel van een alomvattende evengelisatiestrategie. Hij sprong meteen in het gat. Meerdere comité's en een studiecentrum werden opgericht met de nood aan een nieuw persorgaan.
In december 1940 startten de onderhandelingen met de duitsers. De uitgave van het nieuwe weekblad werd voorgesteld als een rationalisatie: ze wilden de bestaande kleine kerkblaadjes samensmelten in één diocesaan blad met een oplage van 20.000 exemplaren, met vooruitzichten tot 100.000 exemplaren. Dit zou voordelig zijn voor de bezetter: het papierverbruik werd beheerst en de censuur zou vlotter verlopen. Op 23 februari 1941 rolde het eerste nummer van "De Stem" van de persen, de voorloper van Kerk en Leven.
Rond 1943 slaagde pater Janssens er in om een groot stuk bouwgrond op de linkeroever te verwerven voor de orde. De linkeroever was toen nog een woestenij. Het geld werd geschonken door een rijke aannemer. Op de grond werd een nieuw Dominikanenklooster gebouwd en later een studiehuis, een parochiale bioscoop, enzv. Dit wordt de start van een indrukwekkende carrière in de bouwsector.
Pater Janssens startte het bouwbedrijf De Nieuwe Stad op linkeroever. De bedoeling was huizen te bouwen voor katholieke gezinnen. Er werden woningen in de August Van Cauwelaertlaan en de Louis Frarynlaan gebouwd. Later stortte de pater zich op de sociale woningbouw met kleine huisjes aan de Victor dela Montagnestraat, maar ook de bouw van een eigen drukkerij en van het Sint-Thomasgesticht - de meerderheid van de leerlingen kwam toen uit het Waasland.
Er kwam steeds meer kritiek op de verwevenheid tussen de katholieke missie en de bouwactiviteiten. Uiteindelijk werden beiden gesplitst.
De exploitatievergunning aan de maatschappij De Nieuwe Stad te Zwijndrecht werd toegekend (Staatsblad 16/10/1959) met ondernemingsnummer 425.745.965 . De hoofdzetel was eerst gelegen aan de Blanchefloerlaan, later aan de Kraaienhofstraat 3 (Nu de Torenstraat).
Het bedrijf stond onder de leiding van Jef Janssens (broer van) en François Kegels, vroeger reeds medewerker van pater Janssens. Later onder de leiding van F. Kegels.
Op het hoogtepunt werkten er zo'n 400 mensen. Er was één ongeval met dodelijke afloop.
De firma deed aan nieuwbouw en vernieuwbouw van woningen, industriebouw, openbare gebouwen. Ze zorgde zelf voor metsel- en betonwerken, metaalconstructies, dakbedekking, schrijnwerkerij, enz. Sommige werken werden uitbesteed, bv. plafonnering.
Een commerciële brochure uit 1989 vermeldt een indrukwekkende lijst van verwezenlijkingen met ondermeer:
- 169 woningen en 2253 appartementen te Antwerpen LO.
- 106 woningen en 922 appartementen te Antwerpen LO in een tweede project.
- meer dan 2000 wooneenheden, verspreid over Vlaanderen.
- het Stedelijk olympisch zwembad Wezenberg te Antwerpen.
- schoolgebouwen in Berchem, Oudenaarde, Deurne, Antwerpe LO.
- de gevangenis (penitentiair complex) van Brugge.
- de kliniek Maria Middelares te Gent.
Toen waren er 250 werknemers
In 1987 werd het concordaat aangevraagd. Het bedrijf werd gesloten. Bijna alle werknemers (100 à 150) werden werkloos. De meesten konden echter snel werk vinden in andere bedrijven, bv. bij Cordeel in Temse.
Waarom zijn de zaken slecht beginnen gaan?
Op 6 maart 2007 werd door de Rechtbank van Koophandel het faillissement uitgesproken, "gesloten bij ontoereikend actief".
Het afgedankte bedrijf in juli 2013. Google Street View.
Na de stopzetting van de activiteiten werden de bedrijfsgebouwen verhuurd voor verschillende activiteiten zoals een indoor speeltuin, liftenbedrijf, metaalbewerking enz.
In 2013 werd een verkavelingsvergunning verleend voor woningbouw, die nu in uitvoering is.
De verkaveling - Het bouwrijpe terrein in 2018. Foto Google Maps.
Bronnen:
- De Kerk in het Midden - Een halve eeuw parochieblad, Uitgeverij Halewijn.
- Gesprekken met Willy De Saegher, Bert Dresselaers.
- Luchtfoto's: Gemeente Zwijndrecht, Google maps.
- Foto: Google Street View.
Tekst: Chris Vander Straeten.