Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
Vooraf: Dit portretje schetst kort de levensloop van Alfred Ost. Voor een overzicht en appreciatie van zijn werk verwijs ik naar de omvangrijke literatuur.
Alfred Theophiel Maria Joseph Ost werd op 14 februari 1884 in de wijk 'Het Laar' te Zwijndrecht geboren. Het geboortehuis staat nog steeds aan de Burchtsestraat 54. Vader Isidoor Ost was afkomstig uit een schippersfamilie en dreef handel in kolen, brandstoffen, meststoffen en guano. Het gezin verhuisde meermaals: naar Antwerpen (1888), Haasdonk, (1888), terug naar Zwijndrecht (1889), Reet (1891), Willebroek (1892), Mechelen (1902).
"Een Magdalena" - 1920 - Alfred Ostgenootschap Zwijndrecht.Zoon Alfred volgde het lager onderwijs in de dorpsscholen van Zwijndrecht (1889-1892) en Willebroek. Hij deed middelbare studies in Wallonië en het Klein Seminarie van Hoogstraten. Het was duidelijk dat de humaniorastudies Alfred niet echt lagen en zijn ware roeping bij de beeldende kunsten lag. Eerst verzette vader Ost zich, maar in 1901 volgde zoon Alfred avondlessen aan de Academie te Antwerpen.
In 1902 verhuisde het gezin naar Mechelen. Hier brak het kunstenaarstalent van Alfred Ost volledig open. Hij volgde lessen schilderkunst aan de academies in Mechelen en Antwerpen en dierschildering bij J. Van Leemputten aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Typisch voor zijn werken tijdens deze Mechelse periode was de volksverbondenheid met folkloristische trekken en pittoreske facetten, soms licht karikaturaal en hekellustig.
De eerste grote tentoonstellingen in Brussel (1913) en Antwerpen (1914) plaatsten Ost in de algemene belangstelling, als de uitbeelder van het volkse en landelijke leven, van optochten en bedevaarten, van stedeschoon en van paarden.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vluchtte de familie Ost naar Nederland. Begin 1915 kwam ze in Amsterdam terecht, waar Alfred Ost zich in de kunstdrukkerij Kotting als een volwaardig lithograaf ontwikkelde. Ononderbroken zette de kunstenaar er zich belangeloos in voor de slachtoffers van de oorlog door het maken van prentbriefkaarten, affiches en litho’s, waarin het oorlogsleed afgebeeld werd.
Vanaf 1919 vestigde Alfred Ost zich in Borgerhout. Zijn kunst- en levensinzichten kregen nu meer diepgang. De periode van 1922 tot 1939 was een tijd van artistieke hoogconjunctuur. Levensechte spanning en bewogenheid kwamen in de plaats van het blijmoedige en feestelijke uit zijn eerste periode.
"Levensvracht" +- 1926 - Alfred Ostgenootschap ZwijndrechtAlfred Ost was eigenzinnig. Hij wil zich niet schikken naar de strenge richtlijnen van het departement Schone Kunsten over hoe kunst moest bedreven worden. Hij werd actief tegengewerkt. In 1924 solliciteerde hij voor een vacante plaats als leraar aan het Hoger Instituut te Antwerpen, n.b. in zijn erkende specialiteit: dierenschilderen. Hij werd gesteund door vele prominenten en het kunstmilieu, maar zijn benoeming werd afgeblokt door Schone Kunsten.
Hij werd tekenleraar in enkele lagere scholen. Persoonlijke pogingen om een permanent museum voor zijn oeuvre op te richten, mislukten eveneens.
Thema’s zoals vereenzaming, persoonlijke loutering en onbegrepenheid kenmerkten steeds meer zijn werk. Toch geven precies deze factoren aan zijn oeuvre de onbegrensdheid waarin ook de moderne kunstliefhebber zich voelt opgenomen.
Werk uit 1939 - Collectie gemeente ZwijndrechtTijdens de Tweede Wereldoorlog werd Alfred Ost als gast opgenomen in het Sint-Xaveriuscollege in Borgerhout en in het Sint-Michielscollege in Brasschaat. Daar bracht hij grote houtskooltekeningen op de muren aan. Ost had veel moeilijkheden met het oorlogsregime vanaf 1940 dat werkte met voedselbonnen. Vaak verloor hij die of kwam hij te laat. De paters namen dit over voor hem. Om onbekende redenen raakte Ost in onmin met de paters van het college en verhuisde hij opnieuw. Aan het einde van de oorlog verbleef hij enkele maanden in het klooster van Don Bosco in Groot-Bijgaarden.
Alfred Ost stierf in Antwerpen op 9 oktober 1945, kort na zijn laatste grote tentoonstelling in de zoo. Alle daar tentoongestelde werken werden geschonken aan de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen. Ze staan symbool voor een kunstenaarsleven dat zich volledig aan de volksgemeenschap wou geven.
In 1956 schonk de familie Ost 30 werken aan de gemeente Zwijndrecht. Ondertussen is dit patrimonium aangegroeid tot meer dan 100 kunstwerken.
Tekst: Chris Vander Straeten
Bronnen en illustraties:
- Gemeente Zwijndrecht
- V.Z.W. STICHTING ALFRED OST, Alfred Ost 1884 - 1984, Inventaris Schenking Zwijndrecht, 1984.
- VLAAMS CULTUREEL CENTRUM AMSTERDAM, Alfred Ost in Nederland, 1990.
- ALFRED OSTGENOOTSCHAP vzw ZWIJNDRECHT, Alfred Ost - De Antwerpse tijd 1919 - 1945, 2009.
- AERTS, D., Alfred Ost (1884-1945) Tekenaar en illustrator, 1995.
- MERTENS, F., Alfred Ost, 1971.