Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum .
De Sint-Martinuskerk te Burcht dateert reeds van de vroege Middeleeuwen. Over de eeuwen heen werd de kerk meermaals geteisterd door vernielingen en verwaarlozing. Onderhouds-, uitbreidings- en verfraaiingswerken waren frequent. Op het eind van de 19de eeuw moest de kerk grondig uitgebreid worden wegens de dramatische groei van de lokale bevolking. Men besloot tot een totale verbouwing in de toen gangbare neogotische stijl.
Er werd een nieuwe kruisweg besteld bij Aloïs De Beule, geboren te Temse en beeldhouwer uit de school van Sint-Lucas te Gent. De 14 staties werden betaald door lokale families en geestelijkheid aan pastoor E.H. De Clercq, die de bestelling plaatste bij De Beule.
De kruisweg werd gemaakt uit "carton-pierre", een mengeling van papierpap met klei en andere vulmiddelen volgens een eigen formule, waarmee de figuren in malletjes "geëstampeerd" werden en na droging gepolychromeerd (beschilderd) en in het geheel geplaatst. Elk van de staties werd waarschijnlijk in het atelier afgewerkt en dan in een nis in de muur gemetseld. Het resultaat is een verbluffend reliëf, een realistische en zeer expressieve voorstelling van de figuren.
Statie voor de restauratie. Zouten uit de muur drukken de beschildering weg.De 110-jarige kruisweg stond bloot aan wierook, kaarsen, en vochtigheid in de lucht en in de muren. Op 17-18 september 1940 ontstond brand in de kerk door brandbommen, met grote schade tot gevolg. De staties in de dwarsbeuk aan de noordzijde van de kerk werden zwart geblakerd.
Er werden verschillende tussentijdse restauraties aan de kruisweg uitgevoerd, meestal door overschildering van de figuren en het aanbrengen van een dikke vernislaag.
In 2014 was de toestand van de kruisweg deplorabel. Voornamelijk de staties aan de westkant - zijde inkompoort, waren aangetast door opstijgend vocht in de muren. Zouten uit de muur kwamen doorheen de kruisweg aan de oppervlakte.
Aanvankelijk was het plan van de kerkfabriek om alleen deze staties te restaureren, maar uiteindelijk werd besloten de volledige kruisweg aan te pakken omdat ook elders grote problemen zichtbaar waren.
Verwijderen van oude toplagen met sterke afbijtmiddelenHet doel was de naschilderingen en vernis te verwijderen en dus het origineel zichtbaar te maken. Dat was niet zo eenvoudig. Op sommige plaatsen waren zware solventen nodig. Op meerdere plaatsen vertoonde de oorspronkelijke verflaag slijtagevlekken; die werden overschilderd waar het anders storend was. De laatste staties, slachtoffer van WO2, waren bedekt met een groene kleur. Wanneer die verwijderd was, bleek dat alles zwartgebakerd was. Die zijn wel terug helemaal overschilderd, naar het voorbeeld van de figuren in de andere staties.
Het verschil met vroeger is dat de aangebrachte produkten bij een volgende restauratie eenvoudig kunnen verwijderd worden.
Er werkten tot vier restaurateurs aan deze opdracht. Eind januari 2015 was de kruisweg afgewerkt.
Op een aantal foto's is het verschil heel duidelijk.
In het volgende jaarboek zal de Heemkundige Kring dieper ingaan in het onstaan van de kruisweg en de recente restauratie.
Waar de bevolking vroeger weinig aandacht schonk aan de vale stoffige nissen, is de kruisweg vandaag zeker het bezichtigen waard!
Bronnen:
VERELST, D., Geschiedenis van Zwijndrecht en Burcht, Deel 2, p. 187-274.
Interview met Els Malyster, restauratrice, door Chris Vander Straeten en Herman Vaessen.
Tekst: Chris Vander Straeten. Foto's: Herman Vaessen.